A VER QUE llo explique. Unha tradución —directa dende as linguas orixinais; o hebreo, o grego e o arameo, unha artistada— que tampouco é noviña do trinque, que ten 30 anos e ata levou un Premio Nacional. E que levaba colgada en internet, polo tanto de gratis, unha chea de tempo.
Pois vai a Sept, vencellada á Igrexa galeguista, revisa lingüisticamente e reedita a súa Biblia, esgotada dende hai lustros, e toleamos todos. Como para non facelo! O extraordinario deste libro é a linguaxe, o ton, a musicalidade: todo soa tan ben neste depuradísimo galego que ata o máis herexe do lugar daría a pensar en se non seriamos nós o pobo elixido. As tremendas ganas que lle entran a un de facer o teatro na casa, deitar o tomo na mesa de pasar o ferro, abrilo e declamar cas mans ergueitas un fragmento a boleo. E soltar polo aire esta tradución que obra o milagre de ser tan enxebre e universal como culta e popular. Tamén é certo que iso de disfrazarnos de curas gústanos unha barbaridade neste país.
O que nos retrae un pouco deste éxtase literario-interpretativo é a capa. Non direi que é fea, pero é como tódalas biblias: símil de pel, cor solemne —entre cardenalicia e vinícola— e letras douradas. Tamén está o logo da editorial tirando a sobredimensionado, como se fose un polo de Ralph Lauren. Tampouco vou pedir bonitura en grafiti e leopardo como as de Rodolfo e Priscilia, a editora indecisa de Berta Dávila e Carlos Meixide, pero haberá algún pecado en facer unha Biblia cun deseño diferente?
Ademais da Biblia da Sept, que é un agasallo co que queda vostede coma un rei —ía dicir como Deus— , o mercado editorial galego dá unha chea de opcións
Cando veu o Papa a Santiago regaláronlle unha Biblia en galego. Era un exemplar especial, ca capa branca. Meteríao no papamóbil, tamén tuneado, cunha estética de tractorada que acaía xeitosa no Obradoiro. Onde remataría logo este libro? No Vaticano non han de ter problemas de espazo. Os bibliófilos cando se poñen un pouco ridículos din que ser rico é poder comprar tódolos libros que un queira, pero realmente o luxo é ter onde gardalos. Unha cousa que lle sorprende moito á xente que non ten moito contacto cos libros, aparte do prezo —"Vinte euros! Como vai custar un libro vinte euros?!"— é que os que andamos nese vicio confesemos sen vergonza que temos máis dos que imos ler. Pois claro! E algúns comprámolos sabendo que igual na vida os imos ler. E inda así compramos máis. Pero o que lles pasa a algúns autores exitosos, nivel que cando fan bolos son recibidos non polo profe de galego do insti senón polo menos a presidencia da Deputación, é que reciben como agasallo moreas de libros. Os máis deles ben pouco estimulantes: o típico Concello de Pradobaleiro: atrévete a descubrilo prologado por un alcalde que tira da poesía inspirado polo carto público. O problema é o mesmo que o do Papa, pero xeralmente sen tanto espazo. As primeiras veces gárdanos por respecto pero logo o que adoitan facer é deixalos nos hoteis. Ha de ser un corte se despois reciben unha chamada de «mire, deixouse vostede un libro no cuarto!» e facerlles entender que tanto lle ten. Supoño que abandonan estes agasallos lonxe de onde llos deron e onde carecen de interese. Os escritores son xente creativa.
Así a todo, facer galano dun libro a quen estimas é cousa bonita, e xa vou deixando ideas para o Nadal. Ademais da Biblia da Sept, que é un agasallo co que queda vostede coma un rei —ía dicir como Deus— , o mercado editorial galego dá unha chea de opcións. Se lle prestou o xénero das linguas mortas, Rinoceronte —cun catálogo tan agasallable como o de Rodolfo e Priscila— vén de editar o Código de Hammurabi —perdón a quen manexe a linotipia e teña que buscar ese H tuneado— e outras compilacións legais de procedencia babilónica’, que semella un título de ciencia ficción pero é un fascinante documento entre legal e literario. Por se queda dúbida de se temos un sistema cultural potente, está traducido do acadio, que non é un personaxe de Delibes nin dunha crónica do Galicia Noticias —"O señor Acadio, veciño do Concello de Pradobaleiro, caeu do tractor..."— senón unha simpática lingua mesopotámica onde o símbolo para dicir muller debuxa unha crica e home, un pene. Tamén en Rinoceronte pasaron ao galego a Joan Didion, que xa tardan en lela tal como fai o estiloso futbolista Héctor Bellerín, e á ultima Premio Nobel, Annie Ernaux. Espero que non ocorra o habitual e lles quiten os dereitos agora que é famosa. Aos da Sept isto non lles vai pasar. Ao final sempre gañan os mesmos.
