O consumo elevado de ultraprocesados aumenta o risco de morte prematura

Tomar máis de catro racións diarias asóciase cun aumento do 62% no risco de mortalidade por cancro, cardiopatías e outras enfermidades

Estante de cereais nun supermercado. EP
photo_camera Estante de cereais nun supermercado. EP

A bolería industrial, as bebidas gasosas -incluída os 'light'-, os cereais azucarados, as sopas de verduras deshidratadas, os derivados cárnicos ou embutidos son alimentos ultraprocesados cuxo abuso está asociado a un maior risco de padecer enfermidade cardiovascular, cancro e morte prematura.

En concreto, consumir máis de catro racións diarias asóciase cun aumento do 62% no risco de mortalidade por todas as causas analizadas -cancro, cardiopatías e outras enfermidades-.

Esta é a principal conclusión de senllos estudos, un deles con datos españois, que se publican na revista BMJ (British Medical Journal) e nos que os seus autores piden urxentemente políticas que limiten a súa inxesta para evitar problemas de saúde.

Estes alimentos son formulacións industriais elaboradas a partir de ingredientes refinados (azucre, almidóns, aceites vexetais, sae) ou sintetizados (graxas 'trans', proteína hidrolizada, aditivos), e non conteñen ningún alimento enteiro recoñecible; se un produto ten máis de cinco ingredientes, probablemente sexa ultraprocesado.

Os dous traballos que agora se publican son observacionais e, aínda que non establecen causalidade, son importantes porque profundan en estudos anteriores que xa concluíran a relación entre ultraprocesados e maiores riscos de obesidade, colesterol alto, presión arterial alta, depresión e algúns tipos de cancro, segundo os seus autores.

O seguinte paso será, a través de ensaios clínicos, analizar como se produce en concreto ese dano á saúde e pescudar, por exemplo, se cambia o microbioma intestinal de maneira que poida perturbar o equilibrio enerxético, informa a revista nunha nota.

Os investigadores inmiscidos nestes dous traballos son de centros españois, franceses e brasileiros.

A catedrática Maira Bes-Rastrollo, da Universidade de Navarra, lidera un destes estudos, no que participaron 19.899 españois procedentes do Proxecto SUN con idades de entre 20 e 91 anos (12.113 mulleres e 7.786 homes); a estes facer un seguimento durante unha media de dez anos.

Neste período, encheron dous cuestionarios de avaliación dietética con 136 alimentos (un 25 % ultraprocesados), e cada dous anos foron sometidos a un seguimento apoiado en diversas preguntas médicas, explica a Efe Bes-Rastrollo, tamén adscrita ao CIBEROBN (Centro de Investigación Biomédica en Rede-Fisiopatología da Obesidade e a Nutrición).

Os investigadores avaliaron así as posibles asociacións entre a inxesta de alimentos ultraprocesados e o risco de morte por distintas causas, como cancro ou enfermidades cardiovasculares.

Os resultados mostran que un maior consumo deste tipo de produtos, en máis de catro racións ao día, está vinculado con un aumento do 62% no risco de mortalidade por todas as causas analizadas -cancro, cardiopatías e outras-, en comparación cun menor consumo, menos de dúas racións de nbsp;ultraprocesados& por día.

Por cada porción diaria adicional de alimentos ultraprocesados, o risco de mortalidade increméntase nun 18%.

Da cohorte que participou neste estudo, faleceron 335 durante o seguimento medio de 10 anos e a principal causa de morte foi por cancro, seguida de enfermidade cardiovascular, sinala Bes-Rastrollo.

Ademais, o traballo constata que aquelas persoas que inxeriron unha maior cantidade destes alimentos teñen un índice de masa corporal por encima do saudable, son fumadores, pasan máis horas diante do televisor e, en xeral, son máis sedentarias, ademais de ter un historial familiar de enfermidade cardiovascular, diabetes, hipertensión, cancro ou depresión.

Esta información tívose en conta á hora de analizar os resultados deste estudo, financiado polo Instituto de Saúde Carlos III.

O segundo traballo está liderado por científicos franceses e brasileiros e esta vez céntrase non nas mortes, senón na posible relación entre risco de enfermidades cardiovasculares e cerebrovasculares e consumo de produtos ultraprocesados.

Os resultados baséanse en 105.159 adultos franceses (21% homes) e nas repostas a seis cuestionarios para medir a inxesta habitual de 3.300 alimentos distintos; tamén o seguimento fíxose durante unha media de dez anos.

Segundo este traballo, incrementar nun 10% a inxesta deste tipo de comida está vinculado a taxas "significativamente altas" de enfermidades cardiovasculares en xeral, cardiopatías coronarias e enfermidades cerebrovasculares -12% máis, 13% e 11%, respectivamente). 

Comentarios