Galiciae

Pode ler a última entrada do blog facendo click aquí.

Desculpen as molestias.

Non aprendas a tocar máis ou acabarás tocando jazz

20/01/2021

Cleto González parece negro. Cando toca o saxofón a pel oscurécelle varias tonalidades. Pásalle como a Tete Montoliu, que se miraba no espello e se vía "negro". Cleto ten máis mérito porque os ollos lle son útiles.

Un anxo morto no ceo da boca

12/01/2021

Durante a Marea Negra un voluntario achegouse a Muxía para axudar. Como bo marxista era lido e facía proselitismo. No porto intentou explicarlle a un mariñeiro o concepto de sociedade líquida que viña de coñecer por un libro de Zygmunt Bauman. "Nada ten solidez". Lito de Fina calou. Colleu un coio e lanzouno á auga. Quedou flotando no chapapote.

Un nadador en vermello

07/01/2021

SAÍN PASEAR CEDO. O camión municipal pasou estendendo as rúas de Lugo. Cruceime con Jorge Espiral á altura das tendas dos Martínez.

Ai, Sálvora; ai, San Vicente

08/01/2021

O tema no que se basea todo o Novo Cinema Galego é a explotación de madeira. Non hai película na que unha árbore non sexa serrada e deitada para recreo da cámara. En Ons non se derruba piñeiro nin eucalipto, polo que deduzo que non entra na categoría.

Saúdenme sempre

27/12/2020

A actividadade que me ocupa máis tempo ao día é pasmar. Pasmar é barato e require un silencio nada molesto para a comunidade.

O reino dos miopes

26/12/2020

Nunha noite escura saín da miña casa sosegada, coma no verso de San Juan de la Cruz.

Cando Vicente Risco era alguén...

24/12/2020

Ánxel Fole sentaba no Lugo Bar, onda a muralla romana. Tomaba café con persoas interesantes. Un catedrático de grego, un cazador de raposos de Monterroso ou un barbeiro manco. Deixaba o contertulio falar un cacho. Ao cabo dun cuarto de hora, propoñía: «Ben, xa conversamos. Agora imos ver a televisión».

Un Camelot para fundar unha estirpe

15/12/2020

Toda a ocupación do vizconde era o vizcondado. Fabricio acompañábase de tres dogos ao cinema. Pagaban entrada por dous deles, que sentaba a cada flanco da súa ringleira de butacas. O terceiro soamente tiña cabeza. Era de prata e adornáballe o seu bastón de caboa.

Xancín canta o himno de Riego

09/12/2020

Este Nadal non puiden ir a Expoconvento, na Coruña. En Lugo estamos presos dun virus. Pero, polo demáis, sinto a alegría de que volverán as tradicións destas datas: o calendario de Advento, a árbore adornada de luces chillonas, os patinadores austríacos na sala e militares cantando ás montañas nevadas.

Durmir cunha lanterna na mesa de noite

01/12/2020

Xosé Cuíña caeu dunha Harley Davidson un día de 1993. Aprendeu "dúas leccións, unha física e outra moral". "A lección física é que mesmo o conselleiro de Política Territorial debe obedecer a lei da gravidade e a lección moral é que ten que estar preparado para caer". Aguantou unha década nas acrobacias sobre dúas rodas da política.

O caldo galego máis saboroso da Patagonia

24/11/2020

Eu, con Nietzsche, non podo crer "nun Deus que non baila". Asistín á catequese por decreto paterno, coa fe xa malferida. Naquela adolescencia miña en Ribadeo, pesada como séculos de inocencia, miraba con desconfianza todo bispo chegado de Mondoñedo. Sabía, pola crónica local de Paco Lanza, que nos arrebataran a mitra de Paio de Cebeira no ano 1218.

Un mar é unha casa de merendas

17/11/2020

José María Besteiro contoume que o seu pai baixaba os cabalos salvaxes á praia de Foz para desbravalos. Cercábaos ata que se metían no mar da Rapadoira, ata que daban cos fuciños contra as ondas, ata que respiraban coas cabezas frescas encaixadas no salitre. Saían da auga coa lección de Séneca aprendida: "Máis alá de todas as cousas está o Océano"

O conserxe que asomou na trincheira

11/11/2020

Mambrú foi á guerra e non volveu. Por Ribadeo explicouse que se metera nunha trincheira de 2 metros de altura. El media 2,08 metros. Adoito aconsellar aos meus fillos que se movan na medianía para ter unha vida longa. Se a túa cabeza sobresae da mediocridade haberá un fusil inimigo que che fure a boca.

O reloxo de Xoaquinía daba a hora en galego

05/11/2020

Mariano Rajoy nunca sentiu ardor guerreiro. Mimetizábase co ambiente. Para pasar desapercibido hai que ser aséptico. Cando lle tocou cumprir o servizo militar en 1980 foi un camaleón en uniforme verde. A súa misión era manter o brillo nas escaleiras da Capitanía Xeral de Valencia.

Corvos mariños de pescozos atados

28/10/2020

Alba Cid faloume de monxes que pintaban en teas de araña, de corvos mariños que pescaban para os emperadores chineses. Son países do seu Atlas, o poemario polo que o Ministerio de Cultura lle concedeu o Miguel Hernández

O Cristo de Fisterra ten unha pistola de ouro

21/10/2020

As dúas únicas cousas eternas que coñezo son o movemento do océano e a catedral de Mondoñedo. Unha vez preguntei a un señor maior. Era delgado, vestía bigote e camisa branca: "Sabería dicirme cando se construíu esta catedral?" "Hui! Xa estaba cando eu era cativo"

O reino que nunca deixamos de ser

13/10/2020

Unha vez, fará vinte anos, pregunteille a Xavier Senín polo gran mito galego: a existencia dunhas naves nas que Cultura dá hospicio os libros que ninguén vai ler. Son milleiros de volumes de concepción non desexada. Xavier eludiu contestarme, pero souben que se ocupara de entregalos nas bibliotecas como se fosen galgos rexeitados por cazadores.

Axentes camuflados da poesía secreta

06/10/2020

Cando Rafael Diestre cansaba dos monólogos reiterativos da muller marchaba tocar o piano. Ela íalle detrás falando e falando. De súpeto, Carme paraba e preguntaba: "Rafael, estasme escoitando?" O escritor seguía tocando o piano. Carme insistía: "Rafael, estasme escoitando?". "Relativamente, Carme".

Un home que non cansa de sorrir

29/09/2020

As nanas, as cancións de amor e as marchas militares explican un país. O Ribadeo dos 80 explícabao Jota, o guitarrista de heavy metal máis virtuoso que deu a vila: "Intenteino coa música clásica. Empezo a escoitala, é agradable; pero sempre me pregunto cando entra a batería", confesaba axitando a melena, agora canosa.

Berberechos salgados en Pepe do Coxo

22/09/2020

As tertulias do Méndez Núñez reunían a intelixencia colectiva de Lugo. Piñeiro, Celestino Fernández de la Vega, Alonso Montero, Tino Grandío, Fole, Ánxel Xohán, Álvaro Gil. Mouriz debuxaba caricaturas deles mentres falaban. Sobre todo, falaba Manuel María. Cando chegaba Pimentel baixaba a voz. "Señores, respecto. Chega o difunto Pimentel"

Vasos, trapecistas e matrimonios ao caer

15/09/2020

Elvira tardou un matrimonio en descubrir con quen casara. Foi un revelación que se lle presentou coma unha fantasma na néboa: pequena e leve. Medrou lentamente —sospeitas, conversas—. Cando viu o puzzle completo horrorizouse. "Álvaro no me dijo una verdad en su vida"

Sabes onde vas comprar o pan?

08/09/2020

A Casa do Rebumbio gañaba moitos cartos servindo marisco no verán. Chema do Rebumbio estreaba sorriso e camisa branca cada setembro. Eran os anos 50. Chema alzaba un maletón cheo de mudas e pantalóns ao alto do bus da Empresa Ribadeo. "Onde vas, Chema?". "A Madrid, ver zarzuelas e vedettes!". "Durante canto tempo?" "Durante 35.000 pesetas!"

Un parto asistido por Rita María

28/07/2020

O debate era sobre a estirpe. Eu xogaba con cartas marcadas. Non nacín en Ribadeo, pero botei o farol da linaxe igualmente. Lourenzo e Fabián presumían de proceder de parroquias fondísimas no tempo, anteriores á Vilavella. Andrés calaba ao fondo. Lanzou un póker de ases: "Pois eu nacín das Catro Calles. Parto asistido por Rita María".

Sentidos adeuses aos estudantes da década

21/07/2020

Cando era adolescente o corpo esixíame dous bisontes asados por xantar. O meu pai reprimíame. Exaltaba a milagre dos pans e os peixes na pensión de Madrid onde paraba nos 50. «A cociñeira abría dous ovos. Ía restando xema e clara a cada un cunha culleriña de café. Botaba aos poucos nun prato ata que tiña tres».

Un orleans inchado coma un pasteleiro

13/07/2020

Somos un país peculiar; extravagante, diría. Os poetas contan cada dous ou tres tuits por quen van votar e os políticos teiman en conmovernos liricamente co seu amor pola terra. Os poetas aspiran a facer política e os políticos se agochan tras poesía

Júlio Dantas e Ramón Cabanillas no balneario de Mondariz

Agrupadas chegaron as nubes soberanas

07/07/2020

Laxeiro é o meu político favorito. Logrou ser presidente dun partido, aínda que tamén era o que recollía as cadeiras ao rematar as xuntanzas. Tiña o carnet número 1, que tamén foi o derradeiro. Fundou un partido para logo disolvelo. O pintor era tan anarquista que nin se concedeu poñerlle nome.

Ondas cerebrais de Pimentel a Fole

30/06/2020

Fole andaba calado aquela tempada. Manuel María preguntoulle pola cara de angustia. Don Ánxel deu unha calada intensa —os dedos amarelos, as unllas en sombra—: "Non mo nota? Teño a voz cada vez máis atiplada. E a miña barba? A barba non medra ao ritmo de antes. Mesmo diría que cae".

Un cento longo de prepucios filisteos

23/06/2020

Laxeiro debuxaba reiteradamente. Ao remate da súa carreira, convencido de que trascendería, adoitaba coller un papel no bar e, diante dun amigo, trazaba un garabato e asinaba. Erguía o debuxo. "Canto pensas que vale?" A cifra sempre desmesurada. Daquela, rachaba o papel. "Agora non vale nada".

Batalla aérea nun ceo de Suárez Couto

16/06/2020

Vázquez era longamente maior ca min. Ignoro a causa e o momento do seu pasamento. Sei que morreu porque se me apareceu ao pé da cama para avisarmo. Nada lle preguntei porque desconfiaba. A morte non é necesariamente o final no seu caso: era un impostor

O único dente roto de Mikel Erentxun

09/06/2020

A primeira vez que entrei no café Derby, en Santiago, levoume o meu pai. Empeñouse en sentarmos na mesa de Valle Inclán. Non soubemos se estaba nunha ventá para ver o carrusel das rúas ou máis abrigada, ao calor tibio da barra. Ao cabo, sentamos na primeira mesa ao entrar dende a praza de Galicia. El sorriu.